droj دُروج

 (در اوستا «دروج» یا «دروگ»، و در پهلوی «دروز») : به چم های: آزار رسان – دروغ –  زشتکاری – ناراستکاری – زیانبارگی – ریاکاری – دورویی – پیمان شکنی – آشفتگی – بهم ریختگی – نابسامانی – غارتگری – ستم پیشه گی – دزدی – آدمکشی – پتیارگی-  آز و نیاز- تبهکاری و جز این ها آمده است.

دُروج در گات ها تنها به چم سخن ناراست نیست، آرش این واژه بسیار گسترده تر از «دروغ» است که ما امروزه در زبان پارسی بکار می بریم. 

دُروج نماد همۀ ناراستی ها و کژی ها و ناراستی ها و بدهنجاریهایی است که از اندیشۀ بد سر چشمه می گیرند، کردارهایی مانند دورویی – پیمان شکنی – دستیازی به مال مردمان – آدمکُشی–  مردم آزاری – دزدی -  آدم ربایی – برده داری- ترس – آز و نیاز –  خشم - کینه و دشمنی- ریاکاری –  و جز اینها همه دُروج اند. برخی از پژوهشگران با تکیه بر کاربردهای گوناگون «دُروج» در گرامی نامۀ اوستا و نوشتارهای پهلوی، آن را به چم «دیو» هم دانسته اند. در برخی از نوشته های پهلوی، اهریمن سرکرده و سالار و آفریدگار همۀ دیوان، و دیو «آز»که از نامورترین دیوان است، هر دو «دُروج» خوانده شده اند. 

در روایت پهلوی می خوانیم: « پیداست که هر شب اهریمن و دیوان و «دُروجان» برای میراندن آفریدگار هُرَمزد از دوزخ بتازند». 

در مهر یشت به همکرد «میثرو دُروج» به چم «کسی کخه به ایزد مهر دورغ گوید» بر می خوریم که در همه جا آرشی برابر با (پیمان شکن) دارد. 

شاهنشاه داریوش بزرگ در چهارمین سنگ نبشتۀ تخت جمشید می نویسد: 

  « این کشور پارس که اَهورَه مزدا به من ارزانی داشت، زیباست و دارای اسپان خوب و مردم خوب است. به خواست اَهورَه مزدا و من داریوش‌شاه، این کشور از دشمن نمی‌هراسد.

داریوش‌شاه گوید: اَهورَه مزدا و خدایان خاندان شاهی مرا یاور باشند. اَهورَه مزدا این کشور را بپاید از سپاه دشمن، از خشکسالی و از دروغ. به این کشور نیاید نه سپاه دشمن، نه خشکسالی و نه دروغ...»

برخی پنداشته اند که شاهنشاه داریوش بزرگ، در این نیایش آرزومند آن است که مردم ایران از دروغ بپرهیزند و سخن ناراست نگویند! و در پی همین پندار نادرست می گویند (پیداست که ایرانیان از همان آغاز دروغگو بودند!)  ولی شاهنشاه ایران در این نیایش تاریخی از هستی بخش بزرگ می خواهد که کشور و مردم زیر فرمانش را از همۀ ناراستی ها و کژی ها و  بدهنجاریها مانند: دورویی – پیمان شکنی – دستیازی به دارش و دسترنج دیگران – آدمکُشی–  کینه ورزی - مردم آزاری – دزدی -  آدم ربایی – برده داری- دو دیو گردن فراز آز و نیاز، و دیو خشم خونین درفش و خشکسالی و دستیازی دشمنان دور نگهدارد .